De communicatie van jonge kinderen met de wereld om zich heen is vooral heel fysiek. Ze leren over hun omgeving door beweging, mimiek, aanraking, klank, houding, geluid en tast. Door iets aan te raken, te wrijven, te voelen of te draaien bijvoorbeeld, ervaren ze hoe de wereld werkt en reageert op wat ze doen. Deze verschillende vormen van communicatie wordt in de pedagogische stroming Reggio Emilia ‘de talen van een kind’ genoemd.
Volgens Reggio Emilia uiten kinderen zich in 100 talen, waarmee gedoeld wordt op alle verschillende vormen van verbale en nonverbale communicatie die een jong kind uitwisselt met zijn of haar omgeving. Al deze vormen hebben hun eigen zeggingskracht en uitdrukkingsmogelijkheden. Door jonge kinderen te begeleiden om deze talen te oefenen, ontwikkelen ze belangrijke vaardigheden zoals associatief denken, sensitiviteit, empathie en flexibiliteit.
Lichtspel
In de groepsruimte is een zacht licht geprojecteerd op de muur. Tjitske laat met een beamer lichtbeelden verschijnen in de ruimte en speelt met de beweging van licht. Het schijnsel creëert een gloed roze licht in de ruimte. Als Tjitske beweegt, verandert het schijnsel van vorm. De kinderen reageren op deze wonderlijke verandering en benoemen wat ze zien: een vuurtje, vlammen, een vulkaanberg! De kinderen reageren met hun lichaam op wat ze zien en bewegen als vuurvlammetjes door de groepsruimte. Dan verandert het licht en ontstaan er nieuwe beelden en vormen. Als ze zelf met het licht mogen schijnen, ervaren de kinderen dat hun actie een nieuwe vorm tot gevolg heeft.
Dit is een voorbeeld van een interactie met licht uit het programma Lichtspel, een serie interactieve Kleintjekunst voorstellingen voor jonge kinderen (0-6 jaar). Met het schijnsel van licht kun je beelden laten verschijnen, gevoelens oproepen, iets uitdrukken. Het licht en de vormen die het creëert, kun je zien als woorden waarmee je iets kunt overbrengen. En door te spelen met licht, maak je je allerlei eigenschappen van de vormtaal van licht eigen.
Interactie tussen kinderen en kunstenaar
In ieder programma van Kleintjekunst stimuleert een kunstenaar de kinderen om hun eigen vorm- en beeldtaal te ontdekken en te oefenen. In een serie voorstellingen komen zoveel mogelijk talen langs. Kinderen en kunstenaar gaan interacties met elkaar aan en communiceren in verschillende talen. Dansers bijvoorbeeld brengen kinderen in aanraking met lichaamstalen die zonder woorden een gevoel over kunnen brengen, en ontwerpers vertellen verhalen in materiaal en vorm, zoals licht.
Door met een kunstenaar een interactie aan te gaan in verschillende talen doen jonge kinderen zintuiglijke ervaringen op en oefenen ze in hun veilige omgeving de belangrijke vaardigheden die ze later hard nodig hebben. Een goede voorbereiding op het onderwijs dus en hun latere toekomst.
