De ‘Eigen-Wijsheid’ van een kind
In Nederland heeft kinderopvang zich sterk pedagogisch ontwikkeld en geprofessionaliseerd. Zo heeft bijvoorbeeld kinderdagverblijf Telraam de visie Kinderfocussen geïmplementeerd. Inmiddels staat deze visie als het fundament van waaruit wij de kinderen benaderen. Kinderfocussen kan je zien als filosofische benaderingswijze. Bij Kinderfocussen gaat de aandacht naar het lijfelijke gevoel ook wel de Felt Sense genoemd.
In dit blog kun je kennis maken met het luisteren naar kinderen en de kracht van symboliseren. Dit zijn twee aspecten die bij het Kinderfocussen horen.
Kinderen willen graag gehoord worden maar wanneer voel jij je nou echt gehoord?
Vanuit een focussende houding luisteren we in drie richtingen:
- Het contact met jezelf
- Het contact tussen jou en de ander
- Het contact bij de ander
In de gesprekjes met kinderen gebruiken we als basishouding het spiegelen.
Spiegelen is het teruggeven van het verbale en/of non-verbale wat kinderen in gesprek aangeven, zonder raad of (voor) oordeel. Met spiegelen check je eigenlijk ook of je het kind goed begrepen hebt. Je geeft het kind de ruimte om aan te geven wat er nog meer aan kleeft of onderligt. Er ontstaat op deze wijze een proces.
In de kinderopvang spreken we vaak van miniprocessen. Het zijn de korte gelegenheden waar je op deze wijze gehoor aan geeft. Kinderen leren door deze wijze coöperatief en zelfstandig te zijn.
Ik denk dat ik het beter kan duiden met een klein voorbeeld uit de praktijk:
Twee kinderen ruziën bij de treinbaan en als het oploopt gaat er één huilen.
De pedagogisch medewerker benadert de kinderen spiegelend en zegt: ”Jullie spelen met de treinbaan, ik zie en hoor hier verdriet, dus kom ik even kijken bij jullie.”
De één zegt: “Hij gaat botsen met de treinen en dan vallen ze.”
De ander zegt: “mijn trein wil die kant op en hij niet.”
Na een korte stilte spiegelt de pedagogisch medewerker “De treinen vallen, omdat ze gaan botsen en iets in jou wordt daar verdrietig van. En jouw trein wil die kant op. “
Na weer een korte stilte spiegelt de pedagogisch medewerker ‘’Dat is hoe het is“
(kleine stiltes zorgen ervoor dat kinderen ruimte hebben om zelf te kunnen reflecteren)
De pedagogisch medewerker vraagt aan de kinderen, ‘’ En hebben jullie een idee hoe alle treinen zonder te botsen zouden kunnen rijden? “
Ja! dat weten de kinderen.
‘’Nou daar ben ik benieuwd naar.’’
De oplossing is daar, ze rijden een rondje om de beurt in eigen richting en de trein die moet wachten staat op het perron om de mensen in te laten stappen. De pedagogisch medewerker checkt bij beiden hoe het nu is.
“Hoe is het met het verdriet van net nu de treinen niet meer botsen en vallen?” Goed!
“Hoe voelt het bij jou nu de trein zijn eigen kant op kan gaan?” Goed!
De kinderen kunnen verder in hun spel.
Met spiegelen zijn beide kinderen gehoord, het verdriet is omgezet naar praten en naar een gezamenlijke oplossing zodat het spel weer verder kan gaan.
Naast het spiegelen is symboliseren ook een vorm van luisteren. Met symboliseren geven kinderen expressie van binnen naar buiten door middel van bijvoorbeeld kleuren, kleien of een andere vorm. Het doel hiervan is dat wat van binnen gehoord wil worden mogelijk is. Niet iedereen kan of wil praten. Symboliseren is een andere vorm hiervoor. Kinderen weten zelf heel goed wanneer iets gehoord is of niet. Meestal zijn ze hier heel duidelijk en oprecht in.
Symboliseren en spiegelen gaan heel mooi samen, ook al kan spiegelen in zo’n situatie minimalistisch nodig zijn. Als luisteraar voel je dit aan, door goed met jezelf in verbinding te zijn (luisteren in drie richtingen) hierbij vertrouw je op de eigen wijsheid van het kind. Vanuit de praktijk ervaren we dat kinderen door symboliseren zich gehoord voelen en er ruimte ontstaat zodat ze weer verder kunnen.
Heeft dit blog je ergens van binnen nieuwsgierig gemaakt? Misschien wel letterlijk voelbaar in je lijf en zegt dat ‘iets’ over dat je meer zou willen weten? Sinds 2006 bestaat de stichting KinderFocussen, jaarlijks organiseren we in april een Symposium waar jij kennis kan maken met KinderFocussen of verdieping kan zoeken.
Hierbij een greep uit de workshops van deze dag :
- Van Boos tot Blij- van Emotie tot Emotieregulatie bij jonge kinderen
- Een monster onder mijn bed – Focusssen en nachtmerries
- Hallo Lijf – door speelse opdrachten je Lijf ontmoeten
- ff- Parkeren –Focussen een introductie
Ik nodig je uit om meer informatie te lezen over het Symposium KinderFocussen dat we op 3 oktober 2020 organiseren.
