Het is lente. De tuindeuren staan open. Heerlijk die frisse lucht, de zon en vooral dat gevoel van vrijheid. En op slag realiseer ik me wat een vreemd en tegennatuurlijk leven we leiden. De moderne mens leeft vooral binnen. Gemiddeld zitten we negentig procent van onze tijd tussen vier muren. Daar zijn we aan gewend, we weten niet beter. Ook kinderen zitten steeds vaker binnen. De opkomst van computer, smartphone en spelcomputer heeft de trend versterkt van minder buitenspelen. Een trend die al vele jaren voortkruipt.
De prijs die ze daarvoor betalen is groter dan we ons vaak realiseren. De onderwijsinspectie ontdekte een paar jaar geleden met schrik dat leerlingen in groep 8 steeds minder goed bewegen. Ze scoren duidelijk slechter dan in 2006. Eén op de vijf leerlingen wist geen enkele terugstuiterende bal te vangen. Ook aanzienlijk lagere scores bijvoorbeeld bij een proef waarbij de groep-8’ers in 4 seconden op en neer moesten zien te lopen over een instabiele bank die met één kant in de ringen hangt. Motorische vaardigheden gaan onmiskenbaar achteruit. Dat weerspiegelt zich ook in het aantal botbreuken bij kinderen tijdens gymlessen en op de sportclub. Uit cijfers die RTL opvroeg bij VeiligheidNL blijkt dat in 15 jaar het aantal botfracturen tijdens de gymles of op de sportclub me met 35 procent toenam. Zonder twijfel allemaal doordat de motoriek van kinderen achterblijft. Doordat kinderen steeds minder touwtje springen en hinkelen, minder in bomen klimmen en slootjespringen. En waar er wel buitengespeeld wordt, is dat steeds vaker met een vader of moeder die voortdurend roept: ‘Kijk uit, pas op!” Zo worden kinderen naast bewegingsarm ook nog eens bewegingsbang.
Ook de onderwijsraad adviseert nu om kinderen (op school) meer te laten bewegen. Goed te weten dat dat niet alleen helpt om het aantal gebroken polsen en armen te verminderen maar ook om de kinderen cognitief beter te laten ontwikkelen en te laten leren. Voor Jantje Beton en IVN Natuureducatie zette ik het onderzoek op een rijtje en schreef er een literatuurstudie over die ik in 2018 nog eens heb geüpdatet met vers overtuigend bewijs dat een verbeterde motoriek bij kinderen nauw samenhangt met een betere capaciteiten om te leren. Gedachten en bewegingen, dat zijn voor onze hersenen zeker geen gescheiden werelden: het is een integraal geheel.
Laat die kinderen meer bewegen dus. En wat de onderwijsraad er wat mij betreft in één adem bij had mogen zeggen: schep een uitdagende speelomgeving. Gelukkig zien we steeds meer groene schoolpleinen en groene buitenruimtes. Willen wij de strijd tegen hun smartphone winnen dan moeten we een hoogwaardig tegenwicht bieden. Een fascinerende en uitdagende speelomgeving.
