Dat buiten spelen goed is voor de gezondheid en de brede ontwikkeling van kinderen wisten we al. Maar uit verschillende onderzoeken blijkt dat buitenspel ook hun welbevinden verhoogt.
Onderzoekers van Unicef vroegen aan 10-jarigen in 15 landen hoe vaak ze de laatste 2 weken buiten gespeeld hadden. En daarnaast vroegen ze deze kinderen om op een schaal van 0 tot 10 aan te geven hoe gelukkig ze waren. De conclusie: er is een sterke link tussen geluk en veel buiten spelen! In de meeste landen scoren de kinderen 1 tot 1,5 punt hoger op de gelukschaal als ze dagelijks buiten kunnen spelen.
Sterke samenhang tussen buitenspel en geluk
Bovenstaand onderzoek bewijst niet dat het buiten spelen zélf kinderen gelukkiger maakt. Misschien spelen kinderen die in goede omstandigheden opgroeien – en daardoor gelukkig zijn – meer buiten. Maar de samenhang tussen buitenspel en geluk is wel erg duidelijk en veel sterker dan de samenhang met andere activiteiten zoals bijvoorbeeld computeren of huiswerk maken.
En bij jongere kinderen?
Peuters kun je niet vragen of ze gelukkig zijn, maar je kunt ze wel observeren. Dat deden onderzoekers van de Universiteit van Leuven. Zij observeerden in 480 sessies het welbevinden en de betrokkenheid van 0- tot 4-jarigen in 24 groepen in de kinderopvang in Zuid-Limburg. Zowel binnen als buiten. (Welbevinden is ‘je goed voelen’, ‘goed in je vel zitten’ en betrokkenheid is hoe intens kinderen bezig zijn.) De conclusie: zowel het welbevinden als de betrokkenheid zijn hoger bij buiten spelen dan bij binnen spelen. In 2017 was dit ook al het resultaat van zo’n zelfde onderzoek.
Waarom is het welbevinden hoger bij buiten spelen?
Dat het welbevinden bij buiten spelen hoger is, komt volgens de Noorse professor Ellen Beate Sandseter door de andersoortige activiteiten die je buiten kan doen. Zij deed onderzoek naar risicovol spel. Naar buiten gaan, dat is klimmen, op muurtjes lopen en ergens overheen springen. Het is van een glijbaan gaan, schommelen, ronddraaien, met een loopfiets sjezen en van een berg rollen. Het is dammen bouwen, vuurtjes maken, over plassen springen. Het is je verstoppen in de struiken. Het is vaak wat ruwer of onstuimiger spel. Buitenspel biedt kinderen andersoortige ervaringen dan binnen. Vaak gaat het gepaard met spanning en sensatie (‘het geeft kriebels in mijn buik). En dat vertaalt zich in een groter welbevinden.
Ook betrokkenheid is hoger bij buitenspel
Zoals gezegd, de onderzoekers van de Universiteit van Leuven zagen dat ook de betrokkenheid van kinderen hoger is bij het buiten spelen. En tegelijk is bij buitenspel de rol van de pedagogisch medewerkers vaak beperkt tot toezicht houden. Dat is ook te begrijpen: buitenruimtes zijn vaak groter, onoverzichtelijker, chaotischer en er spelen meer kinderen tegelijk dan in de binnenruimtes. De kinderen spelen ‘vrij’ en de pedagogisch medewerker zien niet de hele tijd precies wat elk kind doet. Dit wordt ‘stealth education; genoemd, of: ‘leren onder de radar’.
Grijp de kans om de betrokkenheid verder te vergroten
Dit biedt volgens de onderzoekers enorme kansen! Bij het kinderdagverblijf en de peuteropvang gaan de kinderen meestal vrij kort buiten en daar spelen ze vaak alleen met groot-motorisch materiaal, zoals ballen, fietsjes en karren. Je kunt de betrokkenheid – en daarmee het welbevinden – van kinderen vergroten door langer naar buiten te gaan en het spel zo nu en dan een impuls te geven door (spel)materiaal te bieden dat je normaal niet mee naar buiten neemt.
Bied naast de fietsen en karren bijvoorbeeld eens een pop, een handtas, een spons, enz. aan. Je zult zien hoe je hiermee het rollenspel van de peuters een boost geeft. Kleuters die graag technisch bezig zijn, doe je een groot plezier door ze, naast een fiets, bijvoorbeeld speelkaarten en wasknijpers te bieden. Je zult zien dat je nog veel meer ideeën krijgt, zodra je regelmatig langere periodes naar buiten gaat met de kinderen.
Het advies van de onderzoekers: laten we nog meer en bewuster naar buiten gaan en de buitenruimtes net zo doordacht inrichten als de binnenruimtes!
Bron: het artikel Welbevinden verhogen? Ga voor buitenspel! door Bart Declercq & Griet De Bruyckere.
