In de aanloop naar het congrestival Avontuurlijk Buitenspelen in mei 2019 interviewden we Helen Janssen over het begeleiden van avontuurlijk buitenspelen. Als Pikler Pedagoog verzorgt zij hier regelmatig workshops, ouderavonden, coaching en trainingen over, zo ook op het congrestival.
Kun je ons vertellen over de visie van Pikler en haar kijk op het vrije spel en de verzorging van kinderen?
Emmi Pikler schetst dat een baby afhankelijk is van ons en tegelijkertijd competent is. Alles komt van ons, ook de vrijheid. Geef warme onverdeelde aandacht bij de zorg- en eetmomenten en maak een uitnodigende omgeving voor de zelfstandige beweeg- en spelontwikkeling van het kind. Gun het kind zijn vrije spel en werk samen met het kind vanuit de intentie dat jullie gelijk zijn.
Bij de babymaterialen die Pikler aanbiedt, worden baby’s gestimuleerd om zelf op en af het spelmateriaal te klimmen, ligt hier de basis van het avontuurlijk buitenspel al?
Ja, voor kinderen is een uitnodigende, veilige omgeving met spelmateriaal afgestemd op de fase een heerlijk, eindeloos avontuur. Kinderen kunnen volledig zelfstandig dit klim- en klauteravontuur aan. Stimuleren hoeft niet eens. Het gericht spelmateriaal en de warmte die je gaf tijdens een zorgmoment, zijn voldoende om nieuwsgierig op pad te gaan.
Vanuit de Piklertheorie leren we dat 1 op 1 aandacht heel belangrijk is. (Hoe) is dit te vertalen naar de begeleiding van het avontuurlijke spel?
Het begeleiden van het buitenspel bestaat eruit dat je per kind de behoeftes ziet die het invult of juist niet kan invullen tijdens het spelen. Je bent aan het observeren of het avontuur gaande kan blijven. Soms stokt het. Dan zoom je in op het kind om te zien wat je kunt doen. Is er iets te gevaarlijk, is er een veter los waar het over valt, is er materiaaltekort en wacht het te lang met zijn ontwikkeling hierdoor…? Laat het slaap of honger zien? Etc. Op deze factoren kun je inspringen door iets toe te voegen wat het kindje nodig heeft.
Wat is de rol als pm’er in het spel van kinderen?
Als pm’er moet je staan voor een vredig klimaat. Dit kun je doen door het bewaken van voldoende privacy van een groep kinderen: hebben ze genoeg geborgen eigen plekjes? Wanneer er zich conflicten voordoen, onderzoek je (zonder oordeel) wat de aanleiding was. Als pm’er zorg je voor meer veiligheid en bescherming. Ook is het belangrijk dat je bij de spelmaterialen zorgt voor voldoende balans in materialen die grove en fijne motoriek ondersteunen en voor spelmaterialen die open en actief spel bevorderen.
Hoe leer je vertrouwen te hebben in wat een kind kan/doet?
Mooie vraag. Door je in te leven in het perspectief van het kind. Neem bijvoorbeeld een ladder. Ga daar eens op je knieën voor zitten en kijk dan eens wat een verschil het is met wanneer je op je gebruikelijke wijze op de ladder staat. De hoek waarmee je de ladder bekijkt, is anders en hij lijkt veel steiler en hoger. Op die manier zie je de ladder door de ogen van het kind, waardoor je je beter in kunt leven in zijn of haar beleving. Probeer je te herinneren wat jij op die leeftijd aan fijne ervaringen op mocht doen. En bedenk je eens hoe het zou zijn als mensen om je heen vertrouwen hebben in wat je doet.
