Veel kinderen gebruiken nog lang een speen. Een speen biedt geborgenheid en soms is het gewoon gewenning. Dan is de speen een soort vriendje geworden. Maar deze gewoonte kan buitengewoon hardnekkig zijn. Er ligt een speen boven in bed, beneden, in de auto, in mamma’s tas en dan nog een voorraad-speen in de kast voor je-weet-maar-nooit. Het lang gebruiken van een speen kan echter grote gevolgen voor het gebit en de ontwikkeling van de mond en kaken hebben. Tot een jaar of twee is soms een speen in de mond ‘okay’. Daarna moet een kind er eigenlijk gewoon helemaal van af. En ja, ik weet dat ‘gewoon’ vaak niet gewoon is. Stoppen kan een hele strijd zijn.
Stoppen met de speen
Ik geef vijf redenen om het stoppen misschien wat gemakkelijker te maken.
- Een speen houdt de tong laag liggend en inactief. Gevolg? De tong wordt lui en slap;
- Bij lang spenen krijgen de spraak en taal weinig kans zich te ontwikkelen. Want met een speen in je mond kun je niet spreken;
- De laag liggende tong duwt met veel kracht tegen de tanden, bijvoorbeeld tijdens het slikken. Slecht voor het gebit want de tanden gaan wijken;
- Door het speenzuigen (en dus door het ‘tongpersen’) ontstaat de vorm van een halve maan tussen de boven- en ondertanden. Een zogenaamde open beet;
- Bij peuters is het kraakbeen in de mondstructuren nog zacht. Het vervormt dus snel. Lang spenen zorgt uiteindelijk voor de vervorming van bijvoorbeeld het gehemelte. Maar het werkt ook de ‘goeie’ kant op: stopt het kind, dan kan de juiste spierbalans weer terugkomen.
Tips om ouders mee te geven
Ik ken de strijd, want als logopedist zie ik regelmatig hoe lastig het is om de speen weg te doen. Hierbij daarom wat tips om aan ouders mee te geven:
Gooi de speen met de derde verjaardag ritueel weg. Of laat de speen simpelweg verdwijnen (‘Ah jammer, hij is weg en we hebben geen nieuwe…’). Knip steeds een klein stukje van de speen af waardoor het zuigen niet meer prettig is. Of laat het kind de speen inruilen tegen een klein cadeautje.
Die eerste dagen zijn misschien wat moeilijk, Maar zie, het went! ‘Wow, wat word je groot! Helemaal zonder speen’.
Deze blog werd een paar jaar geleden voor het eerst op TO BE Kinderopvang gepubliceerd, toen Lotte nog logopedist was.
