Ondertussen heb ik al heel wat kindercentra in binnen- en buitenland gezien. Ik kan het nooit laten om een kijkje te nemen in de boekenkast. Ik schrik soms van de kwaliteit van de boeken in Nederlandse kindercentra. Het zijn vooral harde kartonnen boekjes die je kunt kopen bij het Kruidvat of Action. Wanneer je de boekjes voorleest, kom je er al snel achter dat dit geen kinderliteratuur is. Slechte zinnen, raar woordgebruik en het verhaal is wat fantasieloos. Het zijn goedkope boekjes in prijs, maar ook in kwaliteit.
De zogenaamde ‘mooie’ boeken staan vaak hoog in de kast. Deze hebben ooit het label gekregen ‘voorleesboek’, maar het heeft niet echt geholpen. Pagina’s ontbreken, kaften zijn gerafeld of ontdaan van de afbeelding. Bij navraag blijkt iedereen altijd erg zuinig te zijn op de boeken. Het zijn de kinderen die de boekjes stuk maken. Maar zijn het niet de volwassenen die kinderen leren, hoe je met boekjes om moet gaan? En natuurlijk kan het misgaan, maar als twee van de tien boeken nog maar compleet zijn, weet ik voldoende. De kans is groot dat deze pedagogisch medewerkers zelf geen plezier beleven aan lezen. De liefde voor het boek wordt daarmee niet overgedragen aan de kinderen. Jammer, want taal is een belangrijk onderdeel van onze maatschappij.
Liefde voor boeken
Wanneer de pedagogisch medewerkers van boeken houden, zie je dat terug in de boekenkast. Er is een goede collectie aan prentenboeken en de boeken zien er verzorgd uit. Uiteraard zie ik scheuren, maar deze zijn met stevig, breed plakband gerepareerd. Ook zie ik dat kinderen zelfstandig een boekje mogen lezen. De regels worden nogmaals doorgenomen en de kinderen kunnen er prima mee uit de voeten. Wanneer het misgaat, wordt er uitgelegd dat dit heel jammer is. In sommige gevallen worden de kinderen betrokken in het reparatieproces. Dat is ideaal, maar ik begrijp dat het soms niet direct mogelijk is.
Boeken op de bso
Wanneer kinderen de bso-leeftijd bereiken, krijgen zij vaak enkel tijdschriften of stripboeken voorgeschoteld. De leesboeken zijn verdwenen. Een veelgehoord excuus is het beperkt aantal uren dat kinderen op de bso doorbrengen. Boeken kunnen daarom niet gelijk uitgelezen worden. Wellicht heeft dat invloed, maar je hebt ook korte literaire verhalen en kinderpoëzie.
Juist een bso is een mooie plek om kinderen te laten kennismaken met verschillende dingen, die misschien vanuit huis niet worden aangeboden. Een bso kan het blikveld van een kind verruimen. Een ander veelgehoord excuus is dat de bso juist kinderen wil uitnodigen tot buitenspelen. Daar valt absoluut wat voor te zeggen, maar boeken kun je ook buiten lezen. Daarbij kunnen boeken inspireren tot spel. Ik kan mij herinneren dat de GVR (Grote Vriendelijke Reus van Roald Dahl) bij mij op het schoolplein werd nagespeeld. Die grappige tongbrekers van de reuzen prikkelde onze fantasie.
Fantasierijke leermomenten
Lezen neemt je op reis naar onbekende werelden. Het geeft je informatie over verschillende leefstijlen en (sub)culturen. Het kan kinderen inzicht geven in de gevaren in de buitenwereld. Het kan een kind ondersteunen om een mening te vormen en zich te leren uitdrukken. Het brengt kinderen in aanraking met onbekende woorden. Maar lezen is vooral plezier beleven en meeleven met de hoofdpersonages. Bladzijde voor bladzijde tot de laatste pagina. Een boek kan verrassen, het kan je laten lachen en huilen, het kan zorgen dat je geen nagels meer over hebt van de spanning. Een boek kan je grijpen, zodat de uren minuten lijken. Het boek heeft zoveel mogelijkheden.
Welkom bij de bibliotheek
Natuurlijk begrijp ik dat boeken prijzig zijn, daarom biedt de bibliotheek uitkomst. Over het algemeen hebben zij de nieuwste boeken en je kunt de boeken zo’n drie weken lenen. Daarbij levert het halen en terugbrengen van boeken verschillende leermomenten op (omgaan met verkeer, leren zoeken, keuzes maken, etc). Daarbij is de bibliotheek bij uitstek ideaal om boeken te lenen, die betrekking hebben op de speelhoeken. Een bouwhoek aanvullen met een boek over de zeven wereldwonderen kan een spelimpuls geven. Dat geldt ook voor een eventuele wetenschapshoek, een kook- & bakhoek of naaiatelier. Leer kinderen van jongs af aan de waarde van een boek kennen. Bekijk daarom eens jullie collectie boeken. Nodigt die jou uit om te lezen?
Aanpak
Verzamel eens alle boeken in het centrum tijdens een vergadering. Wat zie je en ben je tevreden? Niet tevreden? Maak een plan. Hoe gaan jullie om met de boeken die er al zijn (verdelen over de groepen of op een centrale plaats) en hoe zorg je voor een interessante gevarieerde collectie?
Je kunt de Kinderboekenweek (oktober) als mooie gelegenheid nemen voor de aftrap van het boekenproject. Speur op het internet naar tweedehands boeken in de buurt. Deze zijn voordeliger, maar haal ze wel op, zodat je ze kunt checken. Ook kringloopwinkels en rommelmarkten kunnen goede prenten- en leesboeken hebben. Goede kinderboeken hoeven dan ook niet duur te zijn.
Een andere mogelijheid is het vragen om boeken in plaats van traktaties bij het afscheid van een kind. Uiteraard is dit geen verplichting, maar het biedt een kans om de collectie uit te breiden. Je kunt dit ook doen bij verjaardagen van medewerkers. Geen traktatie, maar een boek voor de kinderen.
Neem zeker in jouw plan mee hoe je de kinderen gaat leren hoe zij om moeten gaan met een boek. Zorg dat deze regels ook bij invalkrachten en ouders bekend zijn. Daarnaast is het handig om te weten hoe je boeken repareert en wie dat gaat doen. Veel leesplezier alvast!
Hallo, mijn naam is Nicole de Beer. Als invalkracht, manager en vanuit een eigen bedrijf heb ik mij altijd proberen in te zetten om meer creatieve activiteiten op het programma te krijgen binnen de kinderopvang.
Twee jaar China heeft mij heel duidelijk gemaakt dat het beschikken over een sterk ontwikkeld creatief vermogen van groot belang is. En niet enkel in Azië, mijn huidige woonplaats, maar ook in Nederland. Nederlandse kinderen krijgen steeds meer kant en klaar activiteiten aangeboden en moeten succesvol zijn binnen de aangegeven maatschappelijke kaders. Onze benadering van kinderen belemmert het ontwikkelen van creatief vermogen. En dat is zorgelijk.
Mijn blog gaat dan ook over creativiteit in de breedste zin van het woord. Creativiteit is experimenteren, fouten maken, nadenken over mogelijke processen en ruimte krijgen. Het plezier ervaren om te mogen verkennen en te ontdekken.
Groet Nicole
